Od próby badawczej zależy czy uzyskane wyniki przeprowadzanej ankiety w ogóle są coś warte. Od doboru próby zależy również sposób interpretacji uzyskanych wyników. Nie jest proste zagadnienie i pełne haczyków.
Czym jest dobór próby
Dobór próby jest to etap badania obejmujący proces wyboru odpowiednich możliwie jak najbardziej reprezentatywnych respondentów, do badań pozwalający na generalizowanie uzyskanych wyników na całą populację. Bez konieczności badania wszystkich jej elementów. Inaczej mówiąc trzeba wybrać odpowiednich ludzi do przepytania żeby dostać informacje na których najbardziej nam zależy. Od tego kogo zapytamy zależy to co . Istotna jest czy chcemy przełożyć wyniki badań na całą populację, na przykład wszystkich mieszkańców polski bo to już nie jest takie proste.
Kiedy stosujemy dobór
Dobór próby stosujemy zawsze albo prawie zawsze, bo zazwyczaj nie jesteśmy w stanie przebadać całości stanowiącej jednostkę badań. Jeżeli nawet możemy przebadać całość to może być to postępowanie nieefektywne lub nieekonomiczne, a w rezultacie zbyt drogie. Decyzje jakie musi podjąć badacz na samym początku tego etapu to sposób doboru próby, jak będziemy wybierać respondentów oraz minimalna liczebność próby. Wszystko zależy od celu badań budżetu dostępności respondentów i ich chęci do współpracy z nami.
Rodzaje doboru próby
Dobór losowy oraz dobór nie losowy. Dobory losowe to są jedyne dobory które mogą dać nam taką odpowiedź, której wyniki badania będzie można przełożyć np. na cały kraj. Przy doborach nie losowych nie ma możliwości przenoszenia wyników na całą populację. Dobory losowe dają możliwość uogólnienia, ale jest on trudniejszy. Dobór nie losowy jest prostszy ale tutaj nie wolno uogólniać na przykład na całą populację.
Jakie są zatem wady i zalety doboru losowego. Dobór losowy jest bardziej reprezentatywny niż inne rodzaje doboru próby . Po drugie wymaga niestety wiedzy i kwalifikacji . Generuje stosunkowo wysokie koszty . Każdy ma takie same szanse zostać respondent.
Liczebność Próby
Liczebność próby ustalana jest najczęściej na podstawie metod statystycznych. Tutaj uwaga z życia wzięta rozsyłanie ankiety na Facebooku do znajomych nie jest losowym doborem próby. Nasi znajomi wcale nie muszą odzwierciedlać całego przekroju społeczeństwa.
3 sposoby przeprowadzania doboru losowego
Dobór losowy prosty zakłada on równość, prawdopodobieństwo wylosowania dla każdej osoby. Jest to sytuacja najbardziej poprawna statystycznie, tylko wtedy można stosować bez zastrzeżeń reguły wnioskowania statystycznego. Jest on wykorzystywany do badań masowych, postaw, opinii, cech indywidualnych. Z doborem losowym prostym jest jak z to to totolotkiem tylko naszym bębnem jest baza danych na przykład spis wszystkich pracowników firmie. Tak jak każda kula maszynie może zostać wylosowana tak każda osoba z populacji ma taką samą szansę żeby trafić do próby.
Dla bardziej wymagających mamy dobór systematyczny. Polega on na tym że wybieramy z listy co którąś jednostkę rozpoczynając od dowolnej jednostki . Kiedy lista potencjalnych respondentów wskazuje pewien trend, na przykład osoby uporządkowane są według wykształcenia. Przed losowaniem listy należy ją przemieszać lub wystartować od środka.
Dobór losowy warstwowy ma warstwy, a raczej nasza populacja z której losujemy próbę do badań ma warstwy . Dobór losowy warstwowy stosujemy wówczas gdy populacja badana dzieli się na wyraźne wyodrębnione podzbiory. Taki dobór próby pozwala na przeprowadzenie analizy porównawczej między warstwami i wyjaśnienie zaobserwowanych różnic. Żadna z interesujących badacza grup nie zostanie pominięta. Każda z grup będzie reprezentowana w próbie w sposób reprezentatywny. Dobór warstwowo losowy stanowi najskuteczniejsze narzędzie zmniejszenia błędu statystycznego.
Dobór nie losowy
Doboru nie losowy jest chyba najczęściej stosowany, ponieważ liczebność próby ustalana jest najczęściej na podstawie budżetu klienta przeznaczonego na projekt badawczy. Jest on też stosunkowo prostszy do przeprowadzenia. Łatwiej znaleźć respondentów m.in. zatrzymujemy ludzi na ulicy i prosimy o odpowiedź na parę pytań lub też kiedy wrzucamy ankietę na nasz fanpage na mediach społecznościowych. Korzystamy z osób które mamy pod ręką.
Jego zalety to poręczność i niskie koszty realizacji. Słabość to brak kontroli nad reprezentatywnością. Nigdy nie mamy dowodu na to że próba jest reprezentatywna dla populacji. Wybierzemy ten rodzaj doboru próby gdy chcemy poznać punkt widzenia jednostek posiadających doświadczenie i wiedzę w danym temacie.
Metoda kuli śnieżnej
Stosuje się ją przy badaniu sieci powiązań relacji międzyludzkich, tworzenie i funkcjonowanie więzi sąsiedzkich oraz innych układów nieformalnych. Dopuszczalna gdy trudno odszukać przedstawicieli jakiejś specyficznej grupy kibiców lub biznesmenów z elitarnego klubu. Polega ona na znalezieniu chociaż jednej osoby z tej specyficznej grupy, a potem pytamy czy ta osoba zna jakieś inne osoby takie jak ona. Idziemy po nitce do kłębka. Poznaje się wtedy naturalne kręgi powiązań między jednostkami.
Podane wyżej rodzaje doboru próby losowego i nie losowego to nie są wszystkie wymienione w metodologii badań, ale najpopularniejsze naszym zdaniem.