Po dokładnym zbadaniu otoczenia zewnętrznego, identyfikacji szans i zagrożeń (Etap I: PESTEL, 5 Sił Portera), nadszedł czas, aby spojrzeć do wewnątrz organizacji. Analiza strategiczna, której celem jest zaprojektowanie strategii tworzącej wartość i przewagę dla przedsiębiorstwa, musi przejść do drugiego bardzo istotnego kroku.
Cel Etapu II – Analizy Wewnętrznej – to określenie mocnych i słabych stron oraz identyfikacja rzeczywistych źródeł przewagi konkurencyjnej. Jest to etap, w którym analitycy diagnozują, jakimi zasobami i zdolnościami firma dysponuje, aby skutecznie wykorzystać szanse rynkowe i minimalizować zewnętrzne zagrożenia.
Oto najważniejsze narzędzia, którymi posługują się eksperci, aby ocenić potencjał wewnętrzny organizacji:
1. Ocena Potencjału Organizacyjnego (Model 5M)
Podstawą analizy wewnętrznej jest zorganizowana ocena posiadanych zasobów. Model 5M (Man, Money, Machines, Materials, Management) służy do odpowiedzi na pytanie, jakimi zasobami i zdolnościami dysponuje firma?.
Analiza ta ma na celu ocenę potencjału organizacyjnego, badając kluczowe obszary: zasoby ludzkie, finanse, infrastrukturę (maszyny), surowce oraz jakość zarządzania. Wyniki tej analizy są jednym ze źródeł informacji do późniejszego określania mocnych i słabych stron w analizie SWOT.
2. Identyfikacja Trwałej Przewagi (Model VRIO)
Nie każdy zasób, którym dysponuje firma, jest źródłem przewagi. Aby zrozumieć, co daje trwałą przewagę konkurencyjną, stosuje się Model VRIO.
Analiza ta jest kluczowa i koncentruje się na pytaniu: Czy nasze zasoby są wartościowe, rzadkie, trudne do skopiowania i dobrze zorganizowane?.
Jeśli zasoby spełniają te cztery kryteria (V-Wartościowe, R-Rzadkie, I-Trudne do skopiowania, O-Dobrze zorganizowane), stają się one fundamentem, na którym można budować długoterminową strategię, a ich identyfikacja jest efektem strategicznym modelu VRIO. Podobnie jak model 5M, VRIO dostarcza danych do identyfikacji mocnych (S) i słabych (W) stron organizacji w analizie SWOT.
3. Optymalizacja Procesów Wewnętrznych (Analiza Łańcucha Wartości)
Analiza łańcucha wartości (Value Chain) koncentruje się na wewnętrznych procesach firmy, aby ustalić: Gdzie w firmie powstaje największa wartość?.
Celem tego narzędzia jest optymalizacja procesów i działań kluczowych, co pozwala skupić zasoby na tych obszarach, które bezpośrednio przyczyniają się do satysfakcji klienta i przewagi kosztowej lub jakościowej.
4. Uczenie się od Najlepszych (Benchmarking)
Choć benchmarking jest analizą wewnętrzną, wymaga odniesienia do konkurencji. Odpowiada na pytanie: Czego możemy nauczyć się od najlepszych?.
Benchmarking, obejmujący zarówno zakres wewnętrzny, jak i konkurencyjny, pozwala wskazać luki i inspiracje rozwojowe, umożliwiając firmie nie tylko poprawę własnych wyników, ale także osiągnięcie standardów rynkowych lub ich przekroczenie.
5. Postrzeganie Marki (Mapa Percepcji)
Analiza wewnętrzna musi być uzupełniona o zrozumienie, jak firma jest postrzegana na zewnątrz, zwłaszcza przez klienta, co jest zakresem mikro/rynkowej percepcji. Mapa percepcji odpowiada na pytanie: Jak postrzegają nas klienci względem konkurencji (np. pod względem cena-jakość)?.
Jej strategiczny efekt to określenie pozycji marki, co jest kluczowe dla późniejszego etapu pozycjonowania (STP).
Wnioski: Fundamenty Syntezy Strategicznej
Analiza wewnętrzna jest niezbędna, ponieważ dostarcza drugiego filaru wiedzy, koniecznego do rozpoczęcia Etapu III – Syntezy: Analizy SWOT.
Po określeniu Szans i Zagrożeń (O, T) w Etapie I, Etap II pozwala na rzetelne zdefiniowanie Mocnych Stron (S) i Słabych Stron (W) organizacji. Dopiero to połączenie wiedzy o rynku, kliencie i potencjale firmy pozwala na stworzenie strategii, która jest realna i daje trwałą przewagę.
Można to porównać do budowania domu: Etap I (Analiza Zewnętrzna) to badanie terenu – gdzie są wodociągi i czy grozi nam powódź. Etap II (Analiza Wewnętrzna) to inwentaryzacja materiałów i ocena narzędzi, które mamy w magazynie – czy mamy wystarczająco dużo solidnego betonu i czy nasza ekipa jest wystarczająco doświadczona, by postawić trwałe fundamenty.
Zapraszamy do lektury kolejnych artykułów, w których szczegółowo omówimy kolejne etapy, dostarczając wiedzy niezbędnej do przekształcenia analizy w realny sukces rynkowy.
Już w najbliższy czwartek zapraszamy do lektury trzeciego artykułu, poświęconego Syntezie – Analiza SWOT.
Pamiętajmy: strategia zaczyna się od analizy, ale kończy się na wartości.
Jesteśmy partnerem analitycznym dla firm, które chcą podejmować trafne decyzje oparte na danych. Wspieramy działy marketingu, e-commerce i zarządy w interpretacji danych wewnętrznych, analizie konkurencji i zrozumieniu zachowań konsumenckich.
Jeżeli chcesz skontaktować się z nami, zachęcamy do przesłania wiadomości na adres: biuro@biznesinfobroker.pl
Zapraszamy również na nasz kanał na YouTubie, gdzie regularnie omawiamy zagadnienia istotne dla przedsiębiorstw zarówno tych, które chcą się rozwijać, jak i tych, które chcą świadomie nadążać za zmieniającym się rynkiem: